Samen met Smart Start, inwoners en professionals co-creatief ontwikkelarmoede verminderen
In samenwerking met Smart Start en de gemeenten Waalwijk, Tilburg en Gilze en Rijen, werken we in co-creatie samen met inwoners en professionals om tot innovatieve ideeën te om ontwikkelarmoede lokaal te verminderen. Ontwikkelarmoede gaat veel verder dan een tekort aan geld; het hang samen met je sociale netwerk, stress die armoede met zich meebrengt of bijvoorbeeld situaties waarin je er als ouder alleen voor staat. Kort samengevat, ontwikkelarmoede betreft alle stressoren die de ontwikkeling van kinderen in de eerste 1000 dagen belemmeren.
Aansluitend op een gerichtte data analyse van Centerdata, onderzoeken we tijdens co-creatie sessies waar inwoners en professionals nu echt tegenaan lopen! Met als doel samen innovatieve ideeën uitwerken, passend binnen de specifieke gemeente of zelfs wijk. Samen zetten we stappen naar een gelijke start voor de jongste inwoners van Midden-Brabant.
De uitdaging
Ontwikkelarmoede, het ontstaan van chronische stress tijdens de 1e 1000 dagen bij zowel moeder als kind, zorgt voor een achterstand. Waarom ontstaat er stress in deze fase? En hoe voorkom je deze?
De eerste 1000 dagen omvatten de periode vanaf de conceptie tot het tweede levensjaar van een kind. Deze dagen zijn cruciaal voor de ontwikkeling, omdat in deze periode de basis wordt gelegd voor zowel fysieke als mentale gezondheid.
Een gecombineerde data-analyse van Centerdata voor de gemeenten Waalwijk, Tilburg en Gilze en Rijen laat zien hoe opleidingsniveau, leeftijd van de moeder, burgerlijke staat van de moeder en samenstelling van het huishouden invloed hebben op de kans op ontwikkelarmoede. Deze data vormen het beginpunt van de design sessies, waarin de data worden verrijkt met inzichten uit de praktijk. Hoe hebben inwoners ontwikkelarmoede ervaren, en waar hadden ze echt behoefte aan gehad? Op welke manieren komen professionals ontwikkelarmoede tegen? Hoe signaleren ze het? Hoe kunnen en willen ze helpen?
De Oplossing
In meerdere sessies met zowel inwoners met ervaring als professionals uit het veld zijn behoeften onderzocht en in co-creatie innovatieve concepten bedacht.
In meerdere sessies met zowel inwoners als professionals zijn we het vraagstuk ingedoken. Deze serie sessies had vaak een vergelijkbare opbouw: ruimte voor het delen van ervaringen, onderzoeken en naar boven halen van onderliggende behoeften, de context en omgeving in kaart brengen en samen in co-creatie passende ideeën en innovaties bedenken.
Een greep uit de dieperliggende behoeften: 'extra aandacht voor alleenstaande moeders', 'traumaverwerking', 'financiële stabiliteit' en 'toegankelijke informatie'. Zowel inwoners als professionals gaven aan vaak vast te lopen in systemen, een van de vele inzichten die duidelijk wijst op systematische problematiek.
Bij het bespreken van eigen ervaringen staats voor ons veiligheid en respect altijd centraal, wat zorgde voor een warme en respectvolle sfeer. Het delen van eigen ervaringen gebeurde nooit met de gehele groep, maar vrijblijvend op eigen canvassen en platen. Een belangrijk element was een nette en gelijkwaardige vergoeding voor deelname (vanuit een FNO-subsidie), essentieel binnen rechtvaardige co-creatie en participatie.
Het Resultaat
Ontwikkelarmoede is een complex probleem. Door passende concepten te testen in lokale pilots en nauw samen te werken met de doelgroep, worden stappen gezet naar verandering binnen het grotere systeem.
De design sessies vormden per gemeente de basis voor de pilots "Opgroeien in Ontwikkelarmoede", waarin oplossingen worden getest, nulmetingen worden uitgevoerd, implementaties plaatsvinden en effectmetingen centraal staan.
Het resultaat van deze sessies is een samenwerking tussen professionals en inwoners, waarbij inzichten in onderliggende behoeften als leidraad dienen voor de pilot. Dit heeft geleid tot meerdere innovatieve concepten die passen binnen de bestaande context van de wijken. De betrokkenheid en creativiteit van de deelnemers hebben ons echt verrast! Enkele opmerkelijke concepten zijn lokale programma's voor moeders rondom beweging, zoals Fitmomma's, en initiatieven die uitdagingen bij de bron aanpakken, zoals gratis kinderopvang in de eerste 1000 dagen, het versterken van sociale contacten onder jonge, nieuwe ouders, en een structurele op maat gemaakte financiële toelage voor zwangeren en ouders in nood, zoals "Hoera Zwanger".
Andere inspirerende initiatieven zijn het bieden van toegang tot basisvoorzieningen binnen de concepten "Ontmoet Ons" en "Groenewoud zorgt voor elkaar", waarbij inwoners zelfs opstaan om een actieve rol te spelen in de uitvoering van het concept.
Ontwikkelarmoede blijft een complex probleem dat niet met één pilot of concept kan worden opgelost. Door lokale pilots uit te voeren in nauwe samenwerking met de doelgroep, zetten we stappen richting verandering binnen het grotere systeem. Dergelijke pilots dienen niet alleen om potentiële schaalbare oplossingen te testen, maar ook om diepgaander inzicht te verkrijgen in de nuances van het probleem. Wanneer bestaande systemen falen, ontstaat er ruimte voor niche-innovaties. Deze kunnen, stap voor stap of collectief, leiden tot incrementele of transformatieve veranderingen binnen het systeem.